Đầu tư cho việc học tập
Nếu còn đang học cấp 3 hoặc sắp tốt nghiệp cấp 3, bạn nên có kế hoạch học cao đẳng, đại học hoặc tối thiểu học một chứng chỉ kĩ năng nào đó (cơ khí, hàn, điện tử, nông nghiệp ...). Việc có chứng chỉ ít nhất bạn cũng có khả năng tự xin việc và có kiến thức và điều kiện tốt hơn công nhân tay nghề. Và với chứng chỉ nghề, ít nhất bạn cũng có thể cân nhắc đi lao động nước ngoài.
- Nếu bạn chưa rõ ràng về ngành nghề mình theo đuổi, hoặc tài chính của gia đình không đủ để bạn theo đuổi 4-5 năm đại học, hãy cân nhắc theo học trung cấp, cao đẳng. Nhớ xem xét kĩ nếu học cho phép học viên tốt nghiệp có thể học lên cấp cao hơn (trung cấp lên cao đẳng, cao đẳng lên đại học)
- Nếu bạn có kế hoạch học đại học, xem xét đăng kí trường công lập, nơi có mức học phí vừa phải tốt hơn trường tư. Các trường tư vì-lợi-nhuận thường có mức học phí cao, xếp hạng thấp trong khi họ chi cho marketing để đánh bóng tên tuổi tốt hơn trường công lập. Tốt hơn hãy xem một số tiêu chí của trường như: xếp hạng, tỷ lệ sinh viên có việc làm. Hoặc tìm website, diễn đàn sinh viên và hỏi trực tiếp trường, ngành nghề mà bạn quan tâm để có chỉ dẫn thực tế và cụ thể.
- Nếu bạn và gia đình không có đủ tài chính cho 4-5 năm đại học. Hãy xem xét các khoản vay dành cho sinh viên. Ngân hàng chính sách xã hội cấp các khoản vay lãi suất rất thấp cho sinh viên và chỉ bắt đầu trả khi ra trường 1 năm. (Bản thân Ad cũng đã vay 40 triệu từ ngân hàng này khi còn là sinh viên và đã trả hết sau 2 năm ra trường). Ơn trời là ở Việt Nam, các bậc phụ huynh thường lo tiết kiệm để con cái có thể đi học tốt nên các khoản vay thường là vừa phải. Không đến nỗi 30 năm mới trả hết.
- Nếu bạn có kiến thức thực sự tốt, hãy xem xét các trường miễn giảm học phí như Công An, Quân Đội, Giáo Viên. Ưu điểm là các trường này không yêu cầu học phí (cho hệ chính quy) và ra trường bạn được sắp xếp công việc. Nhược điểm là điểm đầu vào rất cạnh tranh. Môi trường học tập kỉ luật và mức lương ra trường không cạnh tranh.
Du học
Một điều tuyệt vời với du học là bạn vừa được cấp chứng chỉ được quốc tế thừa nhận vừa được sống trong môi trường học tập và văn hoá khác biệt. Điểm khó khăn ở đây là bạn phải có ngoại ngữ tiếng anh, tối thiểu IELTS 6.5. Và, bạn và gia đình phải chuẩn bị một kế hoạch tài chính từ rất sớm.
Quốc gia được các du học sinh quan tâm hàng đầu là Mỹ, Canada. Tuy nhiên du học tại các quốc gia châu Âu nên được chú ý hơn. Kể từ khi phần lớn các trường đại học ở Châu Âu đều miễn phí trong khi vẫn giảng dạy bằng tiếng Anh. Phần Lan, Đức nổi tiếng vì có nền học thuật tốt, các trường được xếp hạng hàng đầu và khả năng nhập quốc tịch tốt.
Con đường khác ngoài học tập
Nghĩa vụ quân đội
Tham gia nghĩa vụ quân sự có thể là một lựa chọn tuyệt vời nếu bạn thích một thời gian nghỉ ngơi sau học tập. Nghĩa vụ quân sự chỉ yêu cầu 18 tháng phục vụ. Bạn nhận được lương, nơi ăn, chốn ở, sự rèn luyện vững chắc về tinh thần và thể lực.
Ad có cơ hội được rèn luyện 2 tuần trong doanh trại quân đội, và 3 năm trong công ty quân đội ngay sau khi ra trường. Môi trường kỉ luật, nhiều áp lực nếu thích nghi tốt có thể là nền tảng tốt để phát triển sau này.
Ngoài ra, quân đội còn cung cấp khả năng hỗ trợ học hành nếu bạn thi đỗ các trường quân sự trong thời gian nghĩa vụ. Hoặc khả năng tiếp tục phục vụ quân đội, trở thành quân nhân chuyên nghiệp.
Nếu bạn muốn sử dụng 1 năm gap year sau cấp 3 mà chưa biết đi đâu. Mình nghĩ tham gia nghĩa vụ quân đội là quyết định tốt
Lao động nước ngoài
Lao động nước ngoài không phải lựa chọn tệ NẾU bạn không có nhiều tham vọng và kiến thức để tự tin trên con đường học tập. Thực tế, nhiều bạn học đại học 4 năm ra trường, nhưng không mài dũa kiến thức, học cho qua môn, ra trường không đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp cũng cất bằng đi lao động nước ngoài. Hoang phí tuổi trẻ và tiền bạc của phụ huynh.
Nên nếu bạn có quyết tâm dành 3-6 năm để tích luỹ tiền bạc, tài sản và kinh nghiệm làm việc cũng không phải là một ý tưởng tồi. Hãy hỏi những người đi trước về cách đăng kí đi lao động NGAY KHI BẠN có ý tưởng. Đừng đợi đến khi tốt nghiệp. Bạn cần hoàn thành nhiều thứ, đặc biệt là học ngôn ngữ, trước khi có đủ điều kiện đi nước ngoài.
Sử dụng thẻ ngân hàng
Tất nhiên, bạn nên có tài khoản ngân hàng ngay khi 18 tuổi. Sử dụng dịch vụ của các ngân hàng vừa và nhỏ sẽ có dịch vụ tốt hơn với mức phí thấp hơn, nhất là khi bạn không có quá nhiều tiền trong tài khoản.
Lập tài khoản tiết kiệm, luyện thói quen gửi vào tài khoản tiết kiệm một khoản tiền hàng tháng. Lãi suất tiết kiệm sẽ không giúp bạn thành tỷ phú ngay đâu. Tuy nhiên, tích tiểu thành đại, bạn phải có thói quen tiết kiệm trước đã. Rất nhiều khoản chi lớn sau này sẽ cần đến, bắt đầu tư khoản tiết kiệm của bạn.
Nếu bạn quan tâm đến xây dựng lịch sử tín dụng tốt có thể cân nhắc dùng thẻ tín dụng trả trước (Credit Card). Credit Card có chức năng lưu trữ, đánh giá lịch sử vay - trả của người sử dụng. Nếu bạn trả các khoản nợ đúng hạn, điểm của bạn cao. Sau này, bạn muốn vay tiền để mua nhà, mua xe trả góp sẽ có lãi suất thấp hơn người không có lịch sử tín dụng. Ngược lại, Credit Card cho phép bạn vay tiền để chi tiêu trước có thể dẫn đến thảm hoạ là bạn chi tiêu quá đà, mất khả năng trả nợ và có lịch sử tín dụng xấu. Nếu bạn có thói quen chi tiêu quá đà, hãy tránh xa thẻ tín dụng trả trước, cố gắng sử dụng tiền mặt để chi tiêu sẽ giúp bạn tránh nợ nần tốt hơn.
Làm việc bán thời gian
Bạn nên đi làm bán thời gian hoặc thậm chí toàn thời gian khi có cơ hội (và nên tự tìm cơ hội đó). Đi làm, ngoài quyền lợi về lương thưởng bạn sẽ có cơ hội trải nghiệm thực tế về "người lớn". Ngoài ra, các mối quan hệ thiết lập được khi đi làm có thể hỗ trợ công việc của bạn sau này.
6 tháng đi làm đầu tiên của Ad quả thực là một cơn ác mộng về thực tế công việc phũ phàng như thế nào.
Nếu bạn nhận được mức lương khá, và có dư, hãy để vào tài khoản tiết kiệm. Việc thiết lập tốt nền tảng tài chính ngay từ đầu có thể giúp bạn thảnh thơi về sau, bao gồm khả năng tự do tài chính và nghỉ hưu sớm.
Chi tiêu và tiết kiệm
Nếu bạn muốn tiết kiệm sớm, hãy ở cùng bố mẹ. Nghiêm túc đấy! Chi phí thuê nhà, ăn uống có thể ngốn hết tiền lương đi làm của bạn.
Tuy nhiên, điều tồi tệ ở đây là nếu bạn để bố mẹ chăm lo thì bạn sẽ không tự chủ được gì! Thời gian học đại học của bạn cũng y hệt như lớp 13. Đi học, ăn uống, chơi, học, lặp lại. Không tự chủ tài chính, không lo lắng chỗ ở. Nhìn chung bạn không quyết được việc gì cả. Như vậy cũng hoàn toàn không ổn.
Nếu ra ngoài ở, lý tưởng nhất là tìm người thuê trọ cùng để chia sẻ chi phí. Kí túc xá trường học cũng là một lựa chọn tuyệt vời, nếu bạn là người hoà đồng, không ngại chia sẻ không gian chung. Chi phí ở được cho là không nên vượt quá 30% tổng số tiền hàng tháng.
Phương tiện đi lại tốt nhất mà bạn nên có là một chiếc xe máy. Nếu điều kiện kinh tế chưa cho phép, hãy tìm mua một chiếc xe máy cũ còn chạy tốt. Đừng cố mua một chiếc xe mới, xịn. Việc giữ gìn và bảo quản trong môi trường chung (xóm trọ, kí túc) là khá phức tạp. Bạn có thể bị mượn, mất cắp.
Tạm kết
Tuổi teen (từ 15- 18 tuổi) là giai đoạn đẹp nhất và cũng nhiều lo lắng nhất. Bạn đứng trước nhiều ngã rẽ, nhiều lựa chọn quan trọng, ảnh hưởng đến cả cuộc đời. Tuy nhiên có những nguyên lý cơ bản mà bạn có thể nắm bắt được ở đây có thể giúp bạn được phần nào. Đặt nặng vào nâng cao kiến thức (bạn sẽ cần nó cả đời), bước đầu xây dựng thói quen chi tiêu, tiết kiệm và đi làm. Tâm thế tốt không giúp bạn giàu ngay, nhưng có một tư duy đúng sẽ giúp bạn không mắc sai lầm và sa ngã vào các mô hình "giàu một đêm" như đa cấp, lừa đảo.
Tham khảo:
https://www.reddit.com/r/personalfinance/wiki/teachme
